E-Bültenimize mail adresinizi ekleyerek gündemi takip edebilirsiniz.
E-Mail
Kanserli Hasta Anksiyetesinde
Dikkat Daıtma, Egzersiz, Progresif Kas Gevşemesi, Solunum Egzersizi, Hayal kurma, Anksiyete İçin Alternatif Tedaviler, Akupunktur, Hipnoz, Aromaterapi
Dikkat Dağıtma
Özellikle bulantı ve akut stresi uzaklaştırmada etkili olduğu belirlenmiştir. Erkeklerde anksiyete düzeylerinde fark görülmezken kadınlarda kemoterapi sonrası azalma görülmüştür.
Müzik dinlemede kanser tedavisine bağlı hastanede yatan veya kemoterapi alan ve radyoterapi alanlarda hastalarda anksiyeteyi azaltmıştır.
Egzersiz
Egzersiz durumsal anksiyetesi olan hastalarda anksiyetede azaltan etkili bir yöntemdir.
Blanch Düşük anksiyeteli grupta egzersizin anlamlı etkisi saptanamazken yüksek anksiyeteli grupta anksiyete düzeyinde azalma yarattığı görülmüştür.
Progresif Kas Gevşemesi
Progresif kas gevşemesi kanser hastalarının psiksosyal uygulamalarında çok bilinen bir tekniktir. Bu teknik hastalar tarafından kolay uygulanır.
Meme kanserli hastalarda kemoterapinin yan etkilerini azaltmak için progresif kas gevşemesi ve hayal kurma yöntemlerinin etkinliğini incelemişlerdir.
Çalışma sonucunda deney grubunun anksiyete, depresyon ve düşmanlık duygularının kontrol grubuna göre anlamlı oranda azaldığı saptanmıştır.
Yapılan çalışmalarda progresif gevşemenin tedaviye bağlı anksiyeteyi azaltmada daha etkili olduğu görülmüştür.
İlerlemiş kanseri olan hastalarda yapılan çalışmada progresif gevşemenin anksiyete belirti düzeyinde etkili olmayıp, depresif belirti düzeyinde etkili olduğu görülmüştür.
Solunum Egzersizi
Hemopoitik kök hücre transplantasyonu yapılan hastalarda hafta boyunca, haftada 30 dakika yaptıkları egzersiz çalışması sonucunda deney grubu hastalarının anksiyete düzeylerinde daha fazla azalma görülmüştür.
Hayal Kurma
Hayal kurma günümüzde kişisel ve sağlık bakım alanlarında kullanımı giderek artan ve stres yönetimi ve başa çıkmada güçlü bir araç olarak tanımlanan bir tekniktir.
Hayal kurma, vücutta özel iyileşme yanıtını tetikleyen akılda hayal oluşturarak akıl-vücudu etkileyen bir tekniktir.
Hayal kurma duygusal ve fiziksel konuların iyileşmesini kolaylaştırmada kullanılır.
Çalışmalar hayal kurmanın kanser hastalarında, özellikle ameliyat öncesi durumlarda ve tedavi sırasında (kemoterapi, radyoterapi) yararlı olduğunu göstermiştir.
Radyoterapi alan evre I-II meme kanseri hastalarına günde bir kez hayal kurma ve imajinasyon tekniğine yönelik anlatımlar ve relaks müziği içeren CD dinletilmiş ve sonucunda; günde bir kez hayal kurma kasetlerini dinleyen hastalarda rahatlığın daha iyi olduğu ve özellikle tedavinin ilk üç haftasında bunun daha etkili olduğu görülmüştür.
Kemoterapiye başlayan evre I-Il-III meme kanseri hastalarına hayal kurma ve imajinasyon
tekniğine yönelik anlatımlar ve relaks müziği içeren CD vermiş ve sonucunda; deney grubunun anksiyete düzeyi kontrol grubuna göre daha az bulunmuş ve deney grubunun son
uygulamasındaki anksiyete düzeyinin de ilk uygulamasına göre anlamlı derecede azaldığı
görülmüştür.
Bu sonuçlar hayal kurmanın kısa bir zamanda anksiyeteyi azaltmada başarılı
olduğunu göstermektedir.
Anksiyete İçin Alternatif Tedaviler
Alternatif tıp (TAT) uygulamalarının kullanım popülaritesi; hem genel popülasyonda hem de kanser hastaları arasında artmaktadır.
Akupunktur
Yapılan çalışmalarda akupunkturun ameliyat öncesi dönemde anksiyete belirtileri üzerinde etkili ancak yaygın anksiyetede etkili olmadığı görülmüştür.
Akupunkturun, meme ve prostat kanserinde hormon tedavisine bağlı anksiyeteyi azalttığını gösteren çalışmalar da vardır.
Hipnoz
Hipnoz, bir bireyin diğer bireyin etkisinde olarak öneri ve direktiflerde kavramanın artması durumudur.
Yapılan çalışmalar akupunktur ve hipnozun genellikle bulantı-kusma, yorgunluk gibi yan etkileri ve ağrıyı azaltmada kullanıldığını göstermiştir.
Aromaterapi
Aromaterapide tedavi amacıyla, bitkilerin hoş kokulu bölümünden oluşturulan esansiyel yağlar kullanılmaktadır. Yağlar inhalasyonla, deriye masaj yaparak veya internal (oral, vajinal veya rektal) olarak verilebilir.
Radyoterapi sırasında aroma yağ inhalasyonu yapılan hastaların anksiyete düzeylerinin azaldığı ve plasebo hastalarının anksiyetelerinin %25 daha fazla olduğu görülmüştür.
Refleksoloji
Refleksoloji, ayaklarda bedenin tüm bölgelerine, organlarına ve sistemlerine karşılık gelen refleks noktaları olduğu ve bu noktaların beden anatomisinin aynası olduğu prensibine dayanan bir sanattır.
Bu refleks noktalarına özel el ve parmak teknikleriyle uygulanan baskı, stresin azaltılmasını sağlayarak bedende fizyolojik değişikliklere yol açar.
Onkoloji kliniğinde tedavi gören meme ve akciğer kanserli kronik kanser ağrısı olan hastalarda refleksolojinin kullanımının ağrı ve anksiyeteyi azalttığını göstermiştir.
Terapötik Masaj
Masaj kan ve lenf dolaşımını sürdürmek, kasları gevşetmek, ağrıyı dindirmek ve uykuyu sağlamak gibi terapötik amaçlarla vücudun yumuşak dokularının sistemik olarak elle veya
mekanik olarak uyarılması şeklinde tanımlanmaktadır.
Yapılan çalışmalar masajın genellikle kanser tedavisine bağlı oluşan ağrıyı azaltmada daha etkin olduğunu ve masajla anksiyetede yaklaşık %19 oranında azalma olduğunu ve kısa süreli etkin olduğunu göstermiştir.
Radyasyon onkolojisinde yapılan bir çalışmada günde 15 dakika masaj yapılan hastaların anksiyetelerinin masaj öncesi durumlarına göre %43, ilk ve son oturum arasında yaklaşık %20 azaldığı görülmüştür.
Sonuç Olarak
- Anksiyete kanser tanısı, tedavisi ve yaşantısına yönelik oluşan tipik emosyonel bir
reaksiyondur.
- Ameliyat öncesi dönemlerde anksiyete daha ağırlıklı olarak görülmekteyken, ameliyat sonrası dönemde anksiyete ve depresyon bir arada, ilerleyen aşamalarda da depresyon görülmektedir. Tedavi dönemlerinde, tedavi süreci ilerledikçe anksiyete düzeyi artar.
- Anksiyete semptomlarını dörtte üçü somatik semptomlarla dışarı vurulur. Bu nedenle
anksiyete varlığını belirlemede hemşire önemli role sahiptir.
- Anksiyete farmakolojik, psikososyal ve alternatif tedavilerle kontrol altına alınır.
- Tedavi dönemine kadar olan süreçte bilgilendirme ve psikoeğitimler daha ön plandayken, tedavi sürecinde psikoeğitimin yanı sıra gevşemeyi sağlayan uygulamalar ve alternatif tedaviler de tercih edilmektedir.
- Yapılan çalışmalarla tüm bu uygulamaların ilerlemiş hastalık dönemi dışında hastaların
anksiyetesini önemli derecelerde azalttığı gösterilmiştir.
Hemsire.gen.tr Damla İnsan Kaynakları Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ne bağlı bir sitedir. Damla İnsan Kaynakları Ltd. Şti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu, 19/04/2012 tarihli 100 sayılı izin belgesiyle faaliyet göstermektedir. 4904 sayılı Türkiye İş Kanunu gereğince iş arayanlardan menfaat sağlanması ve ücret alınması yasaktır.